Nezahvalnost u blagostanju i nestrpljivost u iskušenju
وَ إِنَّ أَهْلَ الدُّنْيَا لَا يَشْكُرُونَ عِنْدَ الرَّخَاءِ، وَ لَا يَصْبِرُونَ عِنْدَ الْبَلَاءِ
“Zaista, posvećeni Ovome svijetu ne zahvaljuju u blagostanju, niti su strpljivi kada ih zadese tegobe.”
Ajeti
وَ إِذَا أَنْعَمْنَا عَلَى الْإِنسَانِ أَعْرَضَ وَ نَأَىٰ بِجَانِبِهِ وَ إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ كَانَ يَئُوسًا قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلَىٰ شَاكِلَتِهِ فَرَبُّكُمْ أَعْلَمُ بِمَنْ هُوَ أَهْدَىٰ سَبِيلًا
Kad čovjeku kakvu blagodat darujemo, on se okreće i oholo udaljava, a kad ga zadesi zlo, onda očajava. Reci: “Svako postupa po svom nahođenju, a samo Gospodar vaš zna ko je na Pravom putu”.[1]
لَّا يَسْأَمُ الْإِنسَانُ مِن دُعَاءِ الْخَيْرِ وَ إِن مَّسَّهُ الشَّرُّ فَيَئُوسٌ قَنُوطٌ وَ لَئِنْ أَذَقْنَاهُ رَحْمَةً مِّنَّا مِن بَعْدِ ضَرَّاءَ مَسَّتْهُ لَيَقُولَنَّ هَـٰذَا لِي وَ مَا أَظُنُّ السَّاعَةَ قَائِمَةً وَ لَئِن رُّجِعْتُ إِلَىٰ رَبِّي إِنَّ لِي عِندَهُ لَلْحُسْنَىٰ فَلَنُنَبِّئَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِمَا عَمِلُوا وَ لَنُذِيقَنَّهُم مِّنْ عَذَابٍ غَلِيظٍ وَ إِذَا أَنْعَمْنَا عَلَى الْإِنسَانِ أَعْرَضَ وَ نَأَىٰ بِجَانِبِهِ وَ إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ فَذُو دُعَاءٍ عَرِيضٍ
Čovjeku ne dosadi da dobro traži, a kada ga zlo zadesi, onda zdvaja i nadu gubi. Kad ga obaspemo milošću Našom, poslije nesreće koja ga zadesi, on govori: “Ovo sam i zaslužio i ja ne mislim da će Čas oživljenja doći. A ako budem Gospodaru svome vraćen, kod Njega me čeka Džennet”. A Mi ćemo one koji nisu vjerovali sigurno o onom što su radili obavijestiti i da iskuse patnju tešku – doista ćemo im dati. Kada čovjeku milost Našu darujemo, postaje nezahvalan i uzoholi se, a kada ga nevolja dotakne, onda se dugo moli.[2]
إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَ لَـٰكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَشْكُرُونَ
Allah je doista neizmjerno dobar prema ljudima, ali većina njih ne zahvaljuje.[3]
وَ إِذَا مَسَّ الْإِنسَانَ الضُّرُّ دَعَانَا لِجَنبِهِ أَوْ قَاعِدًا أَوْ قَائِمًا فَلَمَّا كَشَفْنَا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ كَأَن لَّمْ يَدْعُنَا إِلَىٰ ضُرٍّ مَّسَّهُ كَذَٰلِكَ زُيِّنَ لِلْمُسْرِفِينَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ
Kada čovjeka snađe nevolja, on Nam se moli: ili ležeći ili sjedeći ili stojeći. A čim mu nevolju otklonimo, on nastavlja, kao da Nam se nije ni obraćao molbom zbog nevolje koja ga je bila zadesila. Tako se nevjernicima čini lijepim ono što rade.[4]
وَ إِذَا مَسَّ الْإِنسَانَ الضُّرُّ دَعَانَا لِجَنبِهِ أَوْ قَاعِدًا أَوْ قَائِمًا فَلَمَّا كَشَفْنَا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ كَأَن لَّمْ يَدْعُنَا إِلَىٰ ضُرٍّ مَّسَّهُ كَذَٰلِكَ زُيِّنَ لِلْمُسْرِفِينَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ
Ako čovjeku milost Našu pružimo, pa mu je kasnije uskratimo, on pada u očajanje i postaje nezahvalnik. A samo strpljive i one koji dobra djela čine čeka oprost i nagrada velika.[5]
Predaje
Zejd eš-Šehham prenosi: “Čuo sam od Imama Sadika, mir s njim: ‘Budite dobri susjedi Božijim blagodatima; pazite da se one ne presele nekom drugom. Pazite! Blagodat nije otišla od nekog da bi mu se ponovo vratila.’ Potom je rekao da je Zapovjednik pravovjernih, mir s njim, imao običaj reći: ‘Rijetko se dogodi da nešto (od blagodati) okrene leđa (čovjeku) i da se onda ponovo vrati.’”[6]
Imam Sadik, mir s njim, prenosi da je Zapovjednik pravovjernih, mir s njim, kazao: “Budite dobri drugovi blagodatima prije nego vas napuste, jer one će otići i svjedočiti o načinu čovjekovog postupanja prema njima.”[7]
Objašnjenje
U objašnjenju navedene rečenice hadisa zadovoljit ćemo se ajetima i dvjema predajama koje smo ovdje naveli. Također, ono što odgovara ovom pitanju prethodno je navedeno uz Božije riječi, kao što su: “Strpljivi su kada su gladni ”[8] kao i riječi Božije: “Zahvalni su u blagostanju”,[9] kao i riječi Slavljenog i Uzvišenog: “I ne žale se na glad i žeđ.”[10]
Onaj koji obrati pažnju na Allaha Uzvišenog i koji ima srčano znanje da sve što dolazi do njega, kao i do drugih ljudi jeste od Allaha, ili se očima srca usmjeri ka vječnoj kući i vječnim blagodatima, i zna da tamo postoje beskrajne blagodati, i ogromne nagrade od Allaha Svevišnjeg za zahvalnog roba, strpljivog u teškoćama i nevoljama, on ne iskazuje negodovanje i nezahvalnost jer su to dvije osobine kojima su opisani ljudi koji su okrenuti Ovom svijetu i koji su njime zavedeni.
Izvor: Ali Se’adet Perver, Tajne s Miradža, sv. 2., Fondacija „Mulla Sadra“, Sarajevo,2019., sa arapskog preveli: Ensar Karaman i Elmedin Karaman
[1] El-Isrā’, 83-84.
[2] Fussilet, 49-51.
[3] Jūnus, 60.
[4] Jūnus, 12.
[5] Hūd, 9-11.
[6] Vesāilu-š-šī‘a, sv.16., str. 326., predaja 21671.
[7] Vesāilu-š-šī‘a, sv.16, str, 328, predaja 21676.
[8] Predaja s Miradža, poglavlje 10.
[9] Isto.
[10] Isto.